Nie znałam wcześniej książek Hanny Greń. Jej najnowszą powieść – Północna zmiana – szeroko promowano jako polski kryminał osadzony w latach 80-tych. Zapowiadała się naprawdę ciekawa lektura.

O czym miała być Północna zmiana?

Po tym, jak 19-letnia Inga Piątkowska straciła możliwość studiowania filologii polskiej, musiała podjąć pracę księgowej w jednej z Bielskich firm. Jej życie nie było dotąd łatwe. Stosunki w jej rodzinnym domu są dość napięte. Matka faworyzuje jej siostrę w każdej kwestii, podbiera oszczędności, a ojciec nie chce się wtrącać. Rok wcześniej jej najlepszy przyjaciel popełnił samobójstwo. Jego rodzina obwinia o to Ingę. Chociaż dziewczyna nie zna prawdziwej przyczyny, wie, że to nie ona się przyczyniła do śmierci Maćka.

W nowej pracy nieoczekiwanie dostaje od swojego przełożonego dwie propozycje: studia ekonomiczne oraz kilkutygodniowy wyjazd służbowy nad morze. W Jastrzębiej Górze poznaje Brinka Speedmana – Kanadyjczyka. Mężczyzna przyjechał do Polski, by poznać swoją rodzinę i znaleźć rodzinną pamiątkę.

Po jakimś czasie w Bielsku Białej odnaleziono ciało mężczyzny, który miał przy sobie cudze dokumenty.

Polski kryminał czy kryminał o Polsce?

Akcja powieści rozgrywa się przez 6 lat od 1980 roku. Dziewczyna do tej pory była, mówiąc wprost, gnębiona przez matkę. Brak obuwia na lato, podbieranie jej oszczędności, grzebanie w prywatnych rzeczach, nawet brak ciepłych posiłków w domu. Momentem zwrotnym w życiu głównej bohaterki staje się wyjazd do Jastrzębiej Góry oraz praca w Bielskiej firmie. To wtedy zyskała pewność siebie, zagroziła matce wyprowadzką, choć ostatecznie tylko założyła w pokoju zamki. 

Przez 6 lat obserwujemy życie dziewczyny i zmiany, jakie w niej zachodzą. Pracę, przyjaźnie, poszukiwanie miłości, studia, związek z Solidarnością. Hanna Greń doskonale oddała klimat PRL-u. Nie tego, który znamy głównie z lekcji historii. Autorka Północnej zmiany pokazuje bohaterów, którzy zwyczajnie chodzą do pracy, palą papierosy (dużo papierosów), mają za mało kartek na cukier i są zmuszeni mieszkać w brzydkim hotelu robotniczym. Dodatkowo przyjaźnie, które w powieści nie są niczym zakłócone, szefowie, którzy stają po stronie pracowników i milicjanci, którzy nie są tacy źli. A to wszystko okraszone poczuciem humoru bohaterów. 

Północna zmiana i historia o Polsce

Z czym kojarzą się lata 80-te? Stan wojenny, strajki, Solidarność, żywność na kartki, kolejki, prześladowania, internowani bohaterowie. 

To wszystko jest oczywiście zawarte w Północnej zmianie. Jednak jest coś znacznie więcej – druga strona medalu. Internowania nie dotyczyły wszystkich. Stan wojenny zaskoczył wszystkich, ale nie zmanipulował życia codziennego na lata jego trwania. W Solidarności nie wszyscy byli bohaterami. Byli też tacy, którym zależało na pozycji i prestiżu. Nie było mocno zarysowanego podziału na ofiary i katów. A ci, którzy pracowali jako milicjanci mieli również życie prywatne, zakochiwali się i nie wymachiwali pałkami na prawo i lewo.

Co z tą zbrodnią?

No właśnie. To była powieść o zbrodni, ale ten wątek nie zdominował powieści. Dochodzenie prowadzono bardzo powoli. Do sprawy wracano raz na jakiś czas, gdy pojawił się jakiś nowy wątek lub podejrzenie. Sprawę ostatecznie rozwiązano, ale działo się to bardziej przy okazji. Tajemnicze samobójstwo Maćka oraz zbrodnia nie wysuwały się na pierwszy plan Północnej zmiany.

Powieść obyczajowa z wątkiem kryminalnym w tle

To właśnie najlepiej opisuje, jak odebrałam tę powieść. Przyznam, że liczyłam na ciekawy polski kryminał, który rozgrywa się w scenerii PRL-u. Dowiem się, jak mogło wtedy być prowadzone śledztwo. W końcu to były czasy, kiedy (o zgrozo!) nie było internetu, GPS-ów, telefonów komórkowych, baz danych z szybkim dostępem. 

Za to z przyjemnością czytałam o codzienności lat 80-tych, zwykłej pracy, przyjaźniach, warunkach życia. 

Ciekawe tło, pozytywni bohaterowie, wątki rodzinne – jeżeli szukacie takiej literatury, to Północna zmiana może się Wam spodobać.

• Wydawca: Czwarta Strona, Czwarta Strona Kryminału
• Kategoria: powieść obyczajowa
• Rok wydania: 2021

Lubisz polskie kryminały? Sprawdź, o jakich do tej pory pisałam na blogu.

A może thrillery psychologiczne? To zapraszam tutaj.

Północna zmiana jest obecnie bardzo popularna. Chcesz wiedzieć, jakie książki są aktualnie najczęściej wybierane przez czytelników w Polsce i Stanach Zjednoczonych? Sprawdź notowania książkowej listy przebojów 🙂